طرح اقدام ملی مسکن نمی تواند به کاهش قیمت مسکن کمک کند

سرگردانی مردم از بالا تا پایین شهر و حتی رسیدن برخی از اجاره نشین ها که روزگاری ساکن شهرها بودند به حاشیه شهرهای بزرگ یکی از مهمترین موضوعاتی است که می توان ریشه آن را در معضل گرانی مسکن و دست نایافتنی شدن خرید یا حتی گاها اجاره آن در برخی از نقاط شهرهای بزرگ و مراکز استان ها دانست. بسیاری از مستاجران بالاشهر نشین به مرکز شهر، مرکز شهر نشینان به جنوب شهر و جنوب شهر نشینان به سمت حاشیه شهرها آمده اند. زوج های جوانی که تا دیروز توان خرید مسکن را داشتند حالا و با شرایط جدید باید قید خانه دار شدن را بزنند چرا که در 6 سال گذشته دولت آقای روحانی و وزرایش به خصوص وزیر سابق راه و شهرسازی اعتقادی به نقش دولت در تامین مسکن مردم نداشته و ندارند. این شرایط مجال را برای دلالان مهیا و شرایط را برای افزایش قیمت مسکن فراهم کرد. افشین پروین‌پور کارشناس بازار مسکن و عضو سابق شورای عالی مسکن در گفتگویی با راسخون چرایی رسیدن به وضعیت کنونی بازار مسکن را تشریح کرده است.
 

به عنوان سوال اول می خواستم بپرسم به نظرتان چرا وضعیت مسکن و قیمت آن در کشور این قدر بغرنج شده است؟ در حالی که مسکن مانند مواد غذایی و کالاهای اساسی یکی از ضروری ترین نیازهای زندگی هر شهروند به شمار می رود؟

سیاست گذاری های غلط دولت در 6 سال گذشته نه تنها بخش مسکن بلکه سایر بخش های اقتصادی را تحت الشعاع خود قرار داده و عرصه را برای سوء استفاده عده ای قلیل و ضرر و زیان عده زیادی از مردم جامعه باز کرده است. آنقدر این شرایط بد است که نه تنها در بازار مسکن بلکه در سایر بازارها نیز حضور دلالان و سفته بازان بسیار مشهود است و می توان گفت آنها حرف اول و آخر را در این بازار می زنند.
 
شرایطی که همه بازارها حباب های بزرگی دارند و روز به روز حجم این ‌حباب ها بدون آنکه بترکد بزرگ و بزرگ‌تر می شود. یکی از مهمترین موضوعاتی که در بخش مسکن می تواند به کاهش قیمت مسکن کمک کند نرخ زمین است. دولت می تواند زمین های رایگان را در اختیار انبوه سازان قرار دهد تا برای ساخت و سازهای قابل توجه در اختیار عموم نیازمندان قرار بگیرد. اما جای تعجب دارد در شرایط کرونایی که تقاضا بسیار کاهش یافته است و رکود در همه بازارها به خصوص بازار مسکن مشهود است، قیمت مسکن و زمین در ایران افزایش یافته است. من معتقدم در اقتصاد ما جای منطق خالی است. واقعیت این است که تا زمانی که در اقتصادی منطق اقتصادی وجود نداشته باشد هر روز شاهد افزایش حباب و سرگردانی این حباب از بازاری به بازار دیگر و افزایش قیمت ها خواهیم بود.

موضوع تامین، تولید و تهیه مسکن آنقدر مهم است که هیچ دولتی نمی تواند منکر مسئولیت خود در فراهم کردن زیرساخت های تولید مسکن برای استفاده نیازمندان و متقاضیان واقعی شود، اما به نظر می رسد در 6 سال گذشته بی توجهی و بی اعتنایی مسئولین به تولید مسکن و بی خاصیت خواندن طرحی مانند مسکن مهر و عدم جایگزینی طرح مشابه و تکمیل شده ای برای خانه دار کردن مردم موجب افزایش سوداگری و به تبع آن افزایش شدید قیمت مسکن شده است. مساله مسکن موضوع مهمی است هیچ دولتی نمی تواند از زیر بار چنین مسئولیتی فرار کند، چرا که تبعات اجتماعی و اقتصادی آن سال های سال جامعه را درگیر آسیب های خود می کند، اما متاسفانه دولت به یکی از بندهای مهم قانون اساسی که تامین مسکن برای افراد جامعه است بی اعتنایی کرد و امروز خانه دار شدن آرزوی هر جوان ایرانی به شمار می رود!
 

به نظرتان چرا این دولت از ابتدای روی کار آمدن، اهتمامی به تکمیل مسکن مهر و اجرای طرح های مشابه نداشت؟

سیاسی نگری، جناحی نگری و شاید تامین منفعت عده کمی از اطرافیان دولت دلیل اصلی این موضوع باشد که این روند در نهایت به ضرر همه مردمی تمام می شود. مردمی که طبیعتا در دایره سیاسی کاری، این آقایان نیز نیستند. بازار مسکن یک بازار مهم و اقتصادی است، بازاری که نه تنها برای خانه دار کردن مردم بسیار مهم است بلکه ده ها شغل و صنعت زیر مجموعه این بخش هستند که با رونق بازار مسکن خود به خود به گردش می افتند و از این طریق سود سرشاری نصیب جامعه می شود. متاسفانه وزیر دولت آقای روحانی با مزخرف نامیدن مسکن مهر هیچ طرح بهتر و تکمیل تری را جایگزین این طرح نکرد، سوال این است که مگر بدون تولید و ساخت و ساز خانه می توان انتظار کاهش یا ثبات قیمت را داشت؟!
 
طبق آمارها و نیاز کشور سالانه باید بین 5/1 تا 2 میلیون خانه جدید ساخته شود خب طبیعی است وقتی در نهایت این تعداد به 300 هزار واحد مسکونی کاهش می یابد مشخص است که فرصت مناسبی برای سوداگران و دلالان و صاحبان سرمایه ای که دستی هم بر آتش بازار مسکن دارند ایجاد می شود تا برای سرکیسه کردن مردم و گران تر کردن روزانه مسکن فعال شوند. مردم اگر شخصی را به عنوان رئیس جمهور یا نماینده انتخاب می کنند برای کار و مسئولیت به او رای می دهند نه اینکه مهمترین اولویت زندگی هر انسانی -یعنی حق برخورداری از مسکن مناسب- را پشت گوش بیاندازد.
 
آیا می توان با اطمینان گفت که برخی از مسئولین اتفاقا از تنش های قیمتی بازار مسکن منفعت نبرده اند؟ اگر آنها ذی نفع نباشند چرا برای تولید مسکن انبوه سازان را یاری نمی کنند؟ چرا سیاست گذاری ها را به نفع طبقه محروم و مستضعف جامعه تدوین نمی کنند تا همه مردم طعم خانه دار شدن را بچشند؟ آیا مسئولین گزارش های آمارهای پایین ازدواج را نمی بینند و به این موضوع آگاه نیستند که یکی از مهمترین دلایل عدم ازدواج جوانان ناتوانی آنها در تامین مسکن است؟ پس یک جای کار می لنگد و باید بالاتر از موضوع حضور دلالان و سوداگران به برخی از دست های پشت پرده در بازار مسکن شک کرد.
 

شما گفتید با توجه به نیاز کشور باید سالانه چیزی بین 1 تا 2 میلیون واحد مسکونی جدید ساخته شود تا عرضه و تقاضا به تعادل برسد. به نظرتان طرح اقدام ملی مسکن می تواند گرهی از کار مسکن بگشاید؟

نه به هیچ وجه. میزان تولید واحد مسکونی که در این  طرح عنوان شده آنقدر ناچیز است که اصلا حتی به عنوان تاثیر گذاری بر افکار عمومی و تبلیغ روانی هم مهم نیست. عرض کردم ما باید در 10 سال آینده سالی 2 میلیون واحد مسکونی بسازیم تا در 10 سال آینده در عرضه و تقاضا به تعادل برسیم بنابراین با ساخت مثلا 400 هزار واحد مسکونی که از سال 98 مطرح شده و در سه ماه اول سال جاری هنوز دولت از چگونگی مراحل طرح سخنی نگفته است نمی توان حتی به طور تلویحی هم گفت طرح اقدام ملی مسکن خوب است و می تواند روند مثبتی را برای تحول در بخش تولید مسکن به روی ما باز کند.
 

به نظرتان در شرایط کنونی که بسیاری از مردم در وضعیت بیماری کرونا بیکار شده و یا با حداقل درآمد زندگی می کنند، اولویت حمایت دولت از مردم برای تامین مسکن چه تغییری کرده است؟

مسلما دولت همانند سایر حوزه های اقتصادی باید از افرادی که قادر به پرداخت اجاره خانه نیستند به اشکال مختلف حمایت کند، هر چند هنوز از اصناف و واحدهای تولیدی هم حمایت خاصی به عمل نیامده، اما حمایت از مستاجران بیکار شده یک ضرورت است. گمان نمی کنم دولتی که از ابتدا علاقه ای به ساخت و ساز و تولید مسکن برای حل مشکل خانه دار کردن مردم نداشته است این روزها هم برای کمک به مستاجران چاره ای بیندیشد و راهکاری ارائه دهد.